Ενιαίος φορέας καινοτομίας και μοντέλο ΗΠΑ στην έρευνα
Επειτα από εκτενή διαβούλευση με πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, ιδρυτές νεοφυών επιχειρήσεων και βέβαια επενδυτές, η Επιτροπή Ερευνας και Τεχνολογίας της Βουλής κατέληξε σε 60 προτάσεις για την ενίσχυση του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας. Φορείς της αγοράς κάνουν λόγο για ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, σε μια περίοδο μάλιστα που η κάνουλα του φθηνού χρήματος κλείνει και η εξασφάλιση της απαραίτητης χρηματοδότησης σε μια άκρως ανταγωνιστική αγορά γίνεται μια πολύ πιο σύνθετη και απαιτητική διαδικασία.
Σε ένα περιβάλλον πληθωριστικό, όπου οι κεντρικές τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια, ο ανταγωνισμός των νεοφυών επιχειρήσεων για χρηματοδότηση εντείνεται περισσότερο, καθώς επενδυτικά κεφάλαια και διαθέσιμες τραπεζικές πιστώσεις καθίστανται αφενός λιγότερο προσβάσιμες και αφετέρου πιο απαιτητικές. Και ενώ το ελληνικό σύστημα της καινοτομίας τα τελευταία λίγα χρόνια απέκτησε «κρίσιμη μάζα», επιτυγχάνοντας σημαντικές συμφωνίες και εξαιρετικές αποτιμήσεις, καλείται πλέον να εξελιχθεί και να γίνει ακόμη πιο ανταγωνιστικό.
Είναι σε αυτό το περιβάλλον που η έκθεση της Επιτροπής Ερευνας και Τεχνολογίας της Βουλής, με αντικείμενο την «επιχειρηματική αξιοποίηση της τεχνολογικής έρευνας και καινοτομίας», αναδεικνύεται, σύμφωνα με φορείς της αγοράς, σε ένα χρησιμότατο εργαλείο. Και αυτό, διότι η επιτροπή, υπό τον πρόεδρό της Χρήστο Ταραντίλη, καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και βουλευτή Επικρατείας της Ν.Δ., συνέταξε τη συγκεκριμένη έρευνα ύστερα από εκτενή διαβούλευση με όλους τους stake holders. Τόσο θεσμικούς (υπουργούς πρυτάνεις, επικεφαλής ερευνητικών κέντρων, δημόσιων οργανισμών και ευρωπαϊκών θεσμών κ.ά.) όσο και ιδρυτές νεοφυών (startup) επιχειρήσεων, τεχνολογικής καινοτομίας και εταιρειών (spin-off) που αξιοποιούν τα ερευνητικά αποτελέσματα που παράγονται στα ελληνικά πανεπιστήμια αλλά και ερευνητικά κέντρα της χώρας. Μεταξύ τους ιδρυτές ελληνικών εταιρειών που εξαγοράστηκαν από διεθνείς επιχειρηματικούς κολοσσούς, καθώς και εταιρειών «μονόκερων» με αποτίμηση άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων. Και βέβαια επενδυτές, ιδρυτές ταμείων επιχειρηματικών συμμετοχών και όχι μόνο, που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. Ανθρωποι που δεν θέλουν να έχουν σχέση με την πολιτική, αλλά συμμετείχαν για να βοηθήσουν. «Το ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια, ωστόσο για να αποτελέσει η Ελλάδα κόμβο καινοτομίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη έχουμε να κάνουμε πολλά ακόμη», εξηγεί ο καθηγητής Χρ. Ταραντίλης.
60 προτάσεις πολιτικής
Η έκθεση, που εγκρίθηκε την Τετάρτη και θα κοινοποιηθεί και στον πρωθυπουργό, περιλαμβάνει σχεδόν 60 ρεαλιστικές προτάσεις πολιτικής για την ενίσχυση του οικοσυστήματος καινοτομίας, οι οποίες εστιάζουν σε θέματα στρατηγικού σχεδιασμού, βελτίωσης των υποδομών, ταλέντου, χρηματοδότησης, οικονομικής αποτελεσματικότητας και προστασίας της διανοητικής ιδιοκτησίας. Προτάσεις που προήλθαν από την αγορά και επί των οποίων, σε γενικές γραμμές, συμφωνούν και όλοι οι υπόλοιποι συμμετέχοντες στις εργασίες, που ξεκίνησαν πέρυσι τον Σεπτέμβριο και ολοκληρώθηκαν φέτος.
Κάποιες προτάσεις στρατηγικού σχεδιασμού είναι η κατάρτιση εθνικής στρατηγικής για την ενίσχυση της καινοτομίας με συγκεκριμένους στόχους και χρονοδιαγράμματα και η σύσταση ενιαίου φορέα έρευνας και καινοτομίας με στόχο την αποφυγή του κατακερματισμού και την καλύτερη υποστήριξη του ελληνικού οικοσυστήματος. Το ίδιο στρατηγική είναι και η καταγραφή όλων των φορέων καινοτομίας στην Ελλάδα με τη δημιουργία ενός ενιαίου πληροφοριακού συστήματος, ή η αξιολόγηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων που παράγονται στα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα ως προς τον βαθμό ωριμότητάς τους για επιχειρηματική αξιοποίηση. Στρατηγική είναι και η πρόταση για τη συνεργασία των Ενόπλων Δυνάμεων με τα ερευνητικά ιδρύματα, κατά το πρότυπο του Ισραήλ και των ΗΠΑ. Στο ίδιο μοτίβο προτείνεται και η καθετοποίηση των προσπαθειών ενίσχυσης του οικοσυστήματος καινοτομίας ανά κλάδο, θέτοντας σε προτεραιότητα κλάδους στους οποίους η χώρα διαθέτει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, όπως ο τουρισμός, η ναυτιλία, η αγροδιατροφή.
Αλλες προτάσεις αφορούν την περαιτέρω βελτίωση των ψηφιακών υποδομών (υψηλές ταχύτητες Ιντερνετ, μεγαλύτερη κάλυψη κινητής), την ανάπτυξη τεχνολογικών πάρκων και την ενίσχυση των technology hubs και clusters. Τομείς όλοι, είναι η αλήθεια, στους οποίους έχει γίνει πρόοδος τα τελευταία χρόνια και αναμένεται ακόμη μεγαλύτερη το επόμενα.
Οσον αφορά πολιτικές για τη δημιουργία, διακράτηση και προσέλκυση ταλέντου ζητείται ανασχεδιασμός προς επαγγέλματα του μέλλοντος, αύξηση των φοιτητών στους τομείς της πληροφορικής και της τεχνολογίας και αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών. Εκπαίδευση στην επιχειρηματικότητα ως τρόπο σκέψης από τις πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης, υλοποίηση βιωματικών προγραμμάτων με κυριότερο στόχο την αποποινικοποίηση του «λάθους» και της «αποτυχίας» και την ανάπτυξη κουλτούρας συνεργασίας και ομαδικότητας. Προτείνεται ακόμα η σύνδεση των πανεπιστημίων με τις νεοφυείς επιχειρήσεις με οργανωμένο τρόπο, π.χ. μέσω του Elevate Greece, όπου θα μπορούσαν να αναρτώνται οι θέσεις εργασίας, ώστε φοιτητές και απόφοιτοι να κάνουν αίτηση για πρακτική άσκηση ή εργασία. Υιοθέτηση καλών πρακτικών, π.χ. του προγράμματος Techcelerate του Imperial College London για εξάμηνη χρηματοδότηση διδακτορικών φοιτητών, ώστε να ελέγξουν αν το προϊόν που έχουν αναπτύξει έχει πρακτική εφαρμογή και σε ποιον συγκεκριμένο τομέα της αγοράς (proof of concept). Αποτύπωση από τον ΟΑΕΔ της ανάγκης εξειδικευμένου προσωπικού για την κάλυψη θέσεων σε εταιρείες τεχνολογικής καινοτομίας.
Και φυσικά περιλαμβάνονται και πολύ συγκεκριμένες προτάσεις για τη χρηματοδότηση της τεχνολογικής καινοτομίας, όπως σταθεροί και συγχρονισμένοι κύκλοι χρηματοδοτικών δράσεων και προγραμμάτων, με ταυτόχρονη επιτάχυνση των αξιολογήσεων στο στάδιο της έγκρισης αλλά και σε στάδια ενδιάμεσων ελέγχων. Υιοθέτηση καλών πρακτικών χρηματοδότησης για τη διευκόλυνση πρόσβασης σε ιδιωτικά κεφάλαια, όπως π.χ. το EIS (Enterprise Investment Scheme) που εφαρμόζει η Αγγλία, καθώς και του παραδείγματος του προγράμματος Innovateuk, για την απευθείας διασύνδεση των ερευνητικών ιδρυμάτων με ταμεία επιχειρηματικών συμμετοχών (venture capitals), προκειμένου η παραγόμενη έρευνα και η καινούργια τεχνολογία να μετεξελιχθούν σε εμπορικό επίπεδο και να αντλήσουν κεφάλαια. Κίνητρα για τη δημιουργία ταμείων επιχειρηματικών συμμετοχών, προσέλκυση διεθνών επενδύσεων για συν-ανάπτυξη διανοητικής ιδιοκτησίας, επιδότηση μισθολογικού κόστους μικρομεσαίων επιχειρήσεων τεχνολογίας και αξιοποίηση των ταμείων επιχειρηματικών συμμετοχών για την αξιολόγηση των startups προς τις οποίες κατευθύνονται επιδοτήσεις. Επίσης, συνίσταται η ίδρυση ξεχωριστής ΔΟΥ και τμημάτων ΕΦΚΑ και οι μηδενικές ασφαλιστικές εισφορές για εταιρείες τεχνολογίας με λιγότερα από δέκα άτομα ή και κατά τα πρώτα έτη λειτουργίας τους όπως και μειωμένη φορολογία. Περιλαμβάνονται βεβαίως και προτάσεις για την προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας.
«Η επιχειρηματική αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων που παράγονται στα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα και η δυνατότητα των επιχειρήσεων τεχνολογικής καινοτομίας να απευθύνουν τα προϊόντα τους στις μεγάλες αγορές αφορούν κάθε πολίτη», επισημαίνει στην «Κ» ο πρόεδρος της Επιτροπής Ερευνας και Τεχνολογίας της Βουλής, Χρήστος Ταραντίλης, εξηγώντας ότι «όταν αυτό επιτευχθεί στον επιθυμητό βαθμό, τότε θα δημιουργηθούν χιλιάδες νέες καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, ενώ θα βελτιωθεί σημαντικά το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου». Είναι άλλωστε, συνεχίζει, ένας τρόπος για να αυξηθεί η ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας απέναντι σε εξωγενείς κρίσεις.
Αποκαλύπτει δε πως στόχος της επιτροπής τη νέα χρονιά είναι να επικεντρωθεί στην παραγωγή ρεαλιστικών και εφαρμόσιμων πολιτικών σε στοχευμένους κλάδους όπως είναι αυτοί των βιοεπιστημών, των analytics, του περιβάλλοντος και της ενέργειας, των logistics και των μεταφορών, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και της λιανικής πώλησης.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
