Τράπεζες: Μειώθηκαν τα NPLs, αυξήθηκαν τα δάνεια σε ρύθμιση

Αυξημένους κινδύνους για τις επιχειρήσεις και το τραπεζικό σύστημα στις χώρες με μεγάλη εξάρτηση από τον τομέα των υπηρεσιών και ειδικότερα τον τουρισμό βλέπει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. 

Όπως σημειώνει η ΕΚΤ οι τράπεζες σε χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο από προηγούμενες κρίσεις (Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία και Πορτογαλία) κατάφεραν να συνεχίσουν να μειώνουν τους δείκτες NPL έως και 9 ποσοστιαίες μονάδες.

Ωστόσο οι εκτιμήσεις για το μέλλον δείχνουν μια σημαντική αποδυνάμωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων καθώς το μερίδιο των δανείων που έχουν μπει σε ρύθμιση αυξήθηκε. Έτσι τα δάνεια που θεωρούνται ότι εμφανίζουν σημαντικά αυξημένο πιστωτικό κίνδυνο, δηλαδή τα δάνεια που εμφανίζουν καθυστέρηση έως 90 ημέρες (τα λεγόμενα δάνεια του Σταδίου 2) αυξήθηκαν σταθερά το 2020 και οι καθαρές εισροές δανείων σε αυτή την κατηγορία ήταν στα τέλη του 2020 έξι φορές υψηλότερες από ό, τι πριν από την πανδημία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στον ξενοδοχειακό κλάδο ο κίνδυνος από την μεταφορά δανείων σε καθεστώς αυξημένες επαγρύπνησης αυξήθηκε κατά 5 φορές – από 5% σε 25% – και με βάση τις εκτιμήσεις το ποσοστό των δανείων που θα μεταπηδήσουν στην κατηγορία υψηλότερου κινδύνου (Στάδιο 2) θα αυξηθεί από το 13% το 2020 στο 17% στο τέλος του 2021. Αντίθετα οι εισροές δανείων που μπήκαν σε οριστική καθυστέρηση (τα λεγόμενα δάνεια του Σταδίου 3, δηλαδή αυτά που είναι σε καθυστέρηση για πάνω από 3 μήνες) αυξήθηκαν πιο μετριοπαθώς και συγκεκριμένα κατά 1,3 φορές.

Η αιτία αποδίδεται στα εκτεταμένα κυβερνητικά μέτρα στήριξης με τη μορφή αναστολών και δημόσιων εγγυήσεων, γεγονός που ενισχύει την τάση ετεροχρονισμένου σχηματισμού νέων κόκκινων δανείων και συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας σε σχέση με ότι παρατηρήθηκε σε προηγούμενες υφέσεις. Επιπλέον, οι πρακτικές που εφαρμόζουν οι τράπεζες σε ότι αφορά τον προσδιορισμό του πιστωτικού κινδύνου ποικίλλουν, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο καθυστερημένης αναγνώρισης ζητημάτων ποιότητας περιουσιακών στοιχείων από ορισμένες τράπεζες, σημειώνει η ΕΚΤ.

Το 2020 οι τράπεζες προχώρησαν σε σημαντικές προβλέψεις για την κάλυψη των αναμενόμενων απωλειών δανείων, αλλά με βάση τα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου που έχουν ανακοινώσει ήδη οι εισηγμένες τράπεζες της ζώνης του ευρώ, οι προβλέψεις υπήρξαν λιγότερα σε σχέση με αυτές που υπήρξαν το 2020.

Η κερδοφορία

Η κερδοφορία των τραπεζών της ζώνης του ευρώ βυθίστηκε το 2020 λόγω των προβλέψεων για τις απώλειες δανείων που σχετίζονται με πανδημία και τα χαμηλότερα έσοδα του κλάδου και η συνολική απόδοση ιδίων κεφαλαίων (ROE) σημαντικών πιστωτικών ιδρυμάτων μειώθηκε από 5,3% στο τέλος του 2019 σε 1,3% το τέταρτο τρίμηνο του 2020, με μεγάλες διαφορές μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου εξαμήνου του έτους καθώς και μεταξύ των χωρών.

Το πρώτο εξάμηνο του 2020 χαρακτηρίστηκε από υψηλές προβλέψεις για τις αναμενόμενες απώλειες δανείων και την κάλυψη των επιπτώσεων από την πανδημία, ενώ το δεύτερο εξάμηνο σημειώθηκε έντονη μείωση των εσόδων, εν μέρει λόγω της ασθενέστερης ζήτησης επιχειρηματικών δανείων.

Η πτώση του δείκτη ROE ήταν μεγαλύτερη σε χώρες που επηρεάστηκαν περισσότερο από προηγούμενες κρίσεις, καθώς τόσο τα βασικά έσοδα όσο και τα υπόλοιπα στοιχεία κέρδους και ζημίας (P&L) μειώθηκαν έντονα το πρώτο εξάμηνο του έτους, ενώ αυξήθηκαν σε άλλες χώρες. Η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων που αναφέρθηκαν από τις τράπεζες για το 2020 ήταν θετική, με εξαίρεση την Κύπρο, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, όπου οι ζημίες προήλθαν σε μεγάλο βαθμό από προβλέψεις για απώλεια δανείων και άλλα στοιχεία ενεργητικού. Οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται στην προτελευταία θέση της κατάταξης σε ότι αγορά την απόδοση ιδίων κεφαλαίων που ήταν αρνητική κατά -6%. 

Με βάση τις ανακοινώσεις των αποτελεσμάτων του πρώτου τριμήνου των εισηγμένων τραπεζών, η κερδοφορία των τραπεζών της ζώνης του ευρώ βελτιώθηκε σημαντικά αντικατοπτρίζοντας τα κέρδη από τη μείωση του κόστους και τα ισχυρότερα έσοδα από συναλλαγές, αλλά η συνολική απόδοση των ιδίων κεφαλαίων παρέμεινε κάτω από τα συνολικά επίπεδα πριν από την πανδημία.

Όπως σημειώνει η ΕΚΤ η κερδοφορία των τραπεζών της ευρωζώνης αναμένεται να ανακάμψει αργά, με βάση μοντέλα που βασίζονται στις προσδοκίες της αγοράς, τα οποία παραπέμπουν σε συνολική απόδοση 3% στο τέλος του 2021 και 6% το 2022. Ωστόσο αυτές οι προβλέψεις εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την πορεία της συνολικής οικονομικής ανάκαμψης και, τελικά, από την πρόοδο της διάθεσης εμβολίων σε χώρες της ζώνης του ευρώ. Ενώ το χρονικό διάστημα έως ότου τα επιτόκια αναμένεται να επιστρέψουν στη θετική επικράτεια έχει μειωθεί πρόσφατα από το 2030 στο 2026, αυτό σημαίνει ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν χαμηλά για μια σημαντική περίοδο, ασκώντας έτσι πίεση στα έσοδα από τόκους των τραπεζών.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News