Αλλάζει ο ιδρυτικός νόμος του ΤΧΣ με φόντο την Τράπεζα Πειραιώς

Στις αρχές Μαρτίου αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο που αλλάζει τον ιδρυτικό νόμο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και του επιτρέπει να συμμετέχει σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου τραπεζών ή μητρικών εταιρειών πιστωτικών ιδρυμάτων, έως του ποσοστού που διαθέτει, με στόχο τη διαφύλαξη των συμφερόντων του Ταμείου. 

Με βάση τις σχετικές διατάξεις η συμμετοχή του ΤΧΣ σε ΑΜΚ αποσυνδέεται από το θέμα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, που ήταν με βάση τον ιδρυτικό νόμο του 2010 ο βασικός λόγος που συμμετείχε σε αυξήσεις. Η αλλαγή φωτογραφίζει τις εξελίξεις στην τράπεζα Πειραιώς, στην οποία το Ταμείο ελέγχει το 61,3% του μετοχικού της κεφαλαίου. Στο πλαίσιο της επικείμενης αύξησης μετοχικού κεφαλαίου ύψους 1,1 δισ. ευρώ που δρομολογείται για τον Απρίλιο, το Ταμείο μπορεί να συμμετάσχει έως του ποσοστού που διαθέτει, διαφυλάσσοντας αφενός τα συμφέροντα του δημοσίου και λειτουργώντας αφετέρου ως εγγυητής της της αύξησης και της προσέλκυσης ιδιωτικών κεφαλαίων. 

Το χρονικό ορόσημο του Απριλίου εφόσον ο φιλόδοξος αυτός στόχος καταστεί εφικτός από το κλίμα που θα υπάρχει στις αγορές, προεξοφλεί την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του stress test, που αναμένονται στις αρχές Ιουλίου, με βάση τα οποία θα προσδιοριστούν οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών για την προσεχή τριετία, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις από το ξέσπασμα της πανδημίας και την ύφεση που έχει δημιουργηθεί στην ελληνική οικονομία.

Όπως προβλέπει το νομοσχέδιο η συμμετοχή του Ταμείου σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου θα γίνεται σε τιμή κτήσης όχι υψηλότερη και υπό όρους όχι επαχθέστερους απ’ ότι ισχύσει για τους υπόλοιπους μετόχους της Τράπεζας. Με δεδομένο ότι η πλήρης αποκρατικοποίηση της τράπεζας Πειραιώς και η αποεπένδυση του Ταμείου μπορεί να γίνει σε μεταγενέστερο χρόνο από τη συμμετοχή του στην επικείμενη ΑΜΚ, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι η τιμή διάθεσης ή η τιμή κτήσης, μπορεί να είναι χαμηλότερη από την πιο πρόσφατη τιμής κτήσης των μετοχών από το Ταμείο ή την τρέχουσα χρηματιστηριακή τιμή. Η χρηματοδότηση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου θα γίνεται αποκλειστικά από τα διαθέσιμα του Ταμείου ή από επανεπένδυση ποσών που προέκυψαν μετά από προηγούμενη διάθεση στοιχείων ενεργητικού. 

«Κλειδί» για την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων και την αποεπένδυση του ΤΧΣ, αποτελεί η δημιουργία ενός αξιόπιστου επιχειρηματικού σχεδίου για την εξυγίανση του χαρτοφυλακίου των κόκκινων δανείων, που με βάση τα στοιχεία του γ΄ τριμήνου του 2020 ανέρχονται σε 21,9 δισ. ευρώ. 

Στόχος είναι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια να υποχωρήσουν σε μονοψήφιο νούμερο το 2022 μέσω συνολικών τιτλοποιήσεων ύψους 16 δισ. ευρώ τουλάχιστον, το κόστος των οποίων θα καλύψει αφενός το πρόγραμμα δημιουργίας εσωτερικού κεφαλαίου που έχει ανακοινώσει η διοίκηση της τράπεζας και αφετέρου η προσφυγή στις αγορές για την άντληση κεφαλαίων έως και 1,1 δισ. ευρώ. 

Με δεδομένο ότι η τράπεζα έχει ήδη ή αναμένεται να ολοκληρώσει συναλλαγές αξίας 7 δισ. ευρώ έως το τέλος του α΄ τριμήνου, τα κόκκινα δάνεια που θα έχει στον ισολογισμό της υπολογίζεται να περιοριστούν άμεσα στα 15 δισ. ευρώ, χωρίς ωστόσο σε αυτά να περιλαμβάνονται τυχόν νέα κόκκινα δάνεια που θα αφήσει πίσω της η πανδημία. Ετσι, το επιχειρηματικό σχέδιο που θα εξειδικευθεί από τη διοίκηση με τα αποτελέσματα του α΄ τριμήνου αναμένεται ότι θα προβλέπει περαιτέρω τιτλοποιήσεις και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης προκειμένου να εξασφαλίσει την προσέλκυση επενδυτών και την επιτυχία της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου.

Οσον αφορά τις ενέργειες που έχει ανακοινώσει η διοίκηση της Πειραιώς για την υλοποίηση του προγράμματος κεφαλαιακής ενίσχυσης, οι εξελίξεις είναι πυκνές, καθώς έως τα τέλη του α΄ τριμήνου η τράπεζα θα ολοκληρώσει την πρώτη φάση δημιουργίας εσωτερικού κεφαλαίου ύψους 1 δισ. ευρώ. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει: 

• Την ολοκλήρωση της συναλλαγής για την πρώτη συνθετική τιτλοποίηση (synthetic securitization) που υλοποιεί ελληνική τράπεζα, ενέργεια από την οποία θα αποκομίσει κεφαλαιακό όφελος 300 εκατ. ευρώ Το project με την επωνυμία «Hermes» αφορά την τιτλοποίηση ενήμερων δανείων συνολικής αξίας 2 δισ. ευρώ και, σύμφωνα με πληροφορίες, η τράπεζα έχει δεχθεί προσφορές από 7 επενδυτικά σχήματα, οι οποίες βρίσκονται στο στάδιο της αξιολόγησης. Σε αντίθεση με την παραδοσιακή τιτλοποίηση, η συνθετικού τύπου πραγματοποιείται μέσω της μεταφοράς του κινδύνου, βάσει σύμβασης πιστωτικής προστασίας μεταξύ του εντολέα και του επενδυτή, επιτρέποντας στην τράπεζα να διατηρήσει την ιδιοκτησία του χαρτοφυλακίου αλλά να μειώσει τα στοιχεία σταθμισμένου ενεργητικού (Risk Weight Assets).

Το μοντέλο έχει ακολουθήσει η ισπανική τράπεζα Santander, η οποία έχει προχωρήσει σε τρεις παρόμοιες συναλλαγές τα δύο τελευταία χρόνια, απελευθερώνοντας κεφάλαια για τη στήριξη της οικονομίας. Τέτοιου τύπου συναλλαγές υποστηρίζονται από θεσμικούς φορείς όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων. 

• Την ολοκλήρωση της τιτλοποίησης Vega, συνολικής αξίας 5 δισ. ευρώ, που θα προστεθεί στη συναλλαγή Phoenix, αξίας 2 δισ. ευρώ. Η τιτλοποίηση Phoenix έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής» και η τράπεζα έχει ολοκληρώσει με την Intrum τη συναλλαγή για την πώληση των mezzanine τίτλων. Για το χαρτοφυλάκιο Vega, προτιμητέος επενδυτής είναι επίσης η Intrum και το αίτημα για την παροχή της κρατικής εγγύησης αναμένεται να υποβληθεί τις προσεχείς εβδομάδες και πάντως πριν από τις 10 Απριλίου που λήγει το πρόγραμμα «Ηρακλής».

• Νέα τιτλοποίηση κόκκινων δανείων. Το ακριβές ύψος της νέας τιτλοποίησης, όπως έχει ανακοινώσει η τράπεζα, θα είναι τουλάχιστον 6 δισ. ευρώ, αλλά σύμφωνα με εκτιμήσεις μπορεί να αυξηθεί προκειμένου να οδηγήσει σε δραστική μείωση του χαρτοφυλακίου των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η νέα τιτλοποίηση θα ενταχθεί στον «Ηρακλή 2», που θα επεκταθεί για άλλους 18 μήνες, δηλαδή έως τον Οκτώβριο του 2022, έτσι ώστε οι τράπεζες να μπορέσουν να εντάξουν νέες τιτλοποιήσεις. 

• Την πώληση του δικτύου των POS σε ανεξάρτητη εταιρεία, κίνηση που θα αποφέρει όφελος 300 εκατ. ευρώ. Παρόμοια συναλλαγή πραγματοποίησε εντός του 2020 η ιταλική Intesa με την επίσης ιταλική Nexi, που δραστηριοποιείται στα συστήματα πληρωμών και, σύμφωνα με πληροφορίες, η τράπεζα έχει λάβει ήδη προσφορές.

• Την ανταλλαγή κρατικών τίτλων. Η τράπεζα ολοκλήρωσε σχετική συναλλαγή τον Ιανουάριο αποκομίζοντας όφελος 220 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα αναγνώρισης χρηματοοικονομικών κερδών που έχει ανακοινώσει η Πειραιώς προβλέπει συνολικά κέρδη 400 εκατ. ευρώ εντός του 2021.

• Την ανάθεση της διαχείρισης συμμετοχών έως 400 εκατ. ευρώ που έχει η τράπεζα σε εταιρείες που ενοποιεί στον ισολογισμό της, κίνηση που θα αποφέρει όφελος 100 εκατ. ευρώ. 

• Τέλος, η μη πληρωμή του κουπονιού των CoCos για τα έτη 2020-2021 μεταφράζεται για την τράπεζα σε εξοικονόμηση 300 εκατ. ευρώ.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News