Business & Finance Σάββατο 11/03/2023, 12:30 ΗΛΙΑΣ ΚΟΡΟΜΗΛΑΣ, ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ
ΑΡΘΡΟ

Η αξιολόγηση και απλούστευση του ενωσιακού δικαίου μέσω του Fit for Future

Η αξιολόγηση και απλούστευση του ενωσιακού δικαίου μέσω του Fit for Future

H νομοπαρασκευαστική διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) συμβάλλει καθοριστικά στη διαμόρφωση του επιχειρηματικού, οικονομικού και κοινωνικού περιβάλλοντος στο επίπεδο των κρατών-μελών. Αναμφίβολα, οι σημαντικότερες πτυχές των ευρωπαϊκών οικονομιών και κοινωνιών επηρεάζονται και συν-καθορίζονται από τους Κανονισμούς, τις Οδηγίες και τις Αποφάσεις της Ε.Ε. σε ένα ευρύ φάσμα παραδοσιακών και νέων πεδίων ρύθμισης.

Υπό το πρίσμα αυτό, βασική διάσταση προσδιορισμού της ποιότητας του θεσμικού περιβάλλοντος αποτελεί η τεκμηρίωση, η εγκυρότητα, η ακρίβεια και η ανταποκρισιμότητα των θεσμών στις εξελίξεις και τις αναδυόμενες προκλήσεις. Επιπλέον σημαντικές διαστάσεις αποτελούν τόσο η εναρμόνιση με θεματικές ρυθμιστικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται σε διεθνές και εθνικό επίπεδο όσο και η βέλτιστη αποτελεσματικότητα των ρυθμίσεων.

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ανάγκη διαμόρφωσης ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού ενωσιακού θεσμικού πλαισίου, το Πρόγραμμα REFIT (Regulatory Fitness Program) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συνιστά μια καινοτόμο προσέγγιση εντοπισμού κρίσιμων θεματικών περιοχών επί των οποίων απαιτείται η ανάληψη θεσμικής δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με σκοπό τη βελτίωση της αποδοτικότητας του ενωσιακού δικαίου.  

Από το 2015, η πρωτοβουλία REFIT, μέσω της ομώνυμης πλατφόρμας, έθεσε ένα πλαίσιο αξιολόγησης του ενωσιακού δικαίου, στη βάση μίας θεσμοποιημένης διαβούλευσης με ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders). Βασικό στόχο της πρωτοβουλίας αποτέλεσε η απλούστευση ρυθμίσεων και διατάξεων καθώς και η μείωση διοικητικών επιβαρύνσεων. Το REFIT αφορά σε ένα μεγάλο εύρος θεσμικών πεδίων και στηρίζεται στις αρχές της επικουρικότητας, της αναλογικότητας, καθώς και τις τρεις διαστάσεις της βιώσιμης ανάπτυξης (κοινωνική, οικονομική, περιβαλλοντική), όπως αυτές αποτυπώνονται στην Ατζέντα 2030 του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Ως εκ τούτου, η πλατφόρμα REFIT υιοθέτησε εξαρχής νέες πρακτικές διαβούλευσης και διαλόγου με στόχο τη συμπερίληψη κάθε ενδιαφερόμενου φορέα. Στο πλαίσιο αυτό, λειτουργώντας με πλήρη διαφάνεια, η πλατφόρμα REFIT δημοσιεύει ανά τακτά χρονικά διαστήματα εκθέσεις με τα αποτελέσματα των εργασιών της (REFIT SCOREBOARD).

Η μετεξέλιξη του προγράμματος REFIT το 2020, μέσω της πλατφόρμας-ομάδας εμπειρογνωμόνων Fit for Future (F4F), αποτέλεσε ένα βήμα περαιτέρω εξειδίκευσης σε επίπεδο επεξεργασίας νέων θεματικών πεδίων. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων (high-level expert group) Fit for Future παρέχει τη δυνατότητα δομημένης συμμετοχής των κρατών-μελών και των ενδιαφερόμενων σχετικών φορέων στη διαδικασία απλούστευσης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Η συγκρότηση της πλατφόρμας, η οποία απαρτίζεται από εμπειρογνώμονες υψηλού επιπέδου, αποτελείται από δύο ομάδες: εκπρόσωποι των Κυβερνήσεων των κρατών μελών και εκπρόσωποι των Ενδιαφερομένων Μερών (Government & Stakeholders Groups) και λειτουργεί υπό τον συντονισμό και την εποπτεία του Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Maroš Šefčovič. Αποτελεί δε, τον πυλώνα επί του οποίου εμπεδώνεται μία πολυ-επίπεδη συνεργασία σε επίπεδο κρατών-μελών, ευρωπαίων πολιτών και θεσμικών Οργάνων της Ε.Ε. Η χώρα μας εκπροσωπείται από τη Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων της Προεδρίας της Κυβέρνησης.

Ειδικότερα, η διαμόρφωση μιας δομημένης μεθοδολογίας εντοπισμού και αξιολόγησης των θεματικών πεδίων παρέμβασης, καθοδηγεί το έργο της ομάδας εμπειρογνωμόνων προς μία κατεύθυνση λεπτομερούς επεξεργασίας του θεσμικού πλαισίου. Οι εργασίες της ομάδας ολοκληρώνονται μέσα από διαδοχικά στάδια διαβούλευσης, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση του νομοθετικού περιβάλλοντος.

Αντιστοίχως, η συν-διαμόρφωση ενός ετήσιου προγράμματος εργασίας (Annual Work Programme), το οποίο τροφοδοτείται μέσα από συμπληρωματικούς μηχανισμούς διαβούλευσης (βλ. F4F high-level expert group, EU Survey, EUHaveYourSay), διασφαλίζει μια συνεργατική διαδικασία εντοπισμού νέων πεδίων παρέμβασης.

Κατά το 2022, το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας περιλάμβανε προς υιοθέτηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεματικά πεδία και αντίστοιχες γνωμοδοτήσεις (Adopted Opinions) στις εξής κατηγορίες: 1. Interconnectivity between the digital and the green transitions, 2. Enterprise friendly VAT in the Digital Age, 3. Regulation on Governance of Energy Union and Climate Action, 4. SMEs access to capital, 5. End-of-life vehicles (ELV), 6. Revision of the victims’ rights acquis, 7. Food waste and donation, 8. Governments interoperability strategy, 9. REACH Regulation, 10. BioSolutions. Κατ’ αναλογία, το πρόγραμμα εργασίας της πλατφόρμας F4F για το 2023 στοχεύει σε κρίσιμα ζητήματα απλούστευσης, με κοινή συνισταμένη την αξιολόγηση και βελτίωση των υφιστάμενων θεσμικών ρυθμίσεων.

Η ποιότητα του θεσμικού και νομοθετικού περιβάλλοντος αποτελεί θεμελιώδη συνιστώσα δημοκρατικής λειτουργίας. Έχει δε άμεσο αντίκτυπο σε κάθε τομέα της κοινωνικής και ανθρώπινης δραστηριότητας. Οι αναδυόμενες συνθήκες και το διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον (π.χ. πανδημία, ψηφιακός μετασχηματισμός, κλιματική και ενεργειακή κρίση, πράσινη μετάβαση) απαιτεί τη συνεχή προσαρμογή του νομοθετικού πλαισίου με γνώμονα την προώθηση των κατάλληλων (fit for purpose) νομοθετικών πρωτοβουλιών.

Κατ’ επέκταση, η νομοπαρασκευαστική διαδικασία βάσει των αρχών, των μέσων και των μεθόδων καλής νομοθέτησης (better regulation), επιτάσσει τη διαρκή αξιολόγηση και την απρόσκοπτη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων σε ολόκληρο τον κύκλο διαμόρφωσης πολιτικών της Ε.Ε., με σκοπό την απλούστευση και τη βελτιστοποίηση του κοινοτικού κεκτημένου. 

Οι ραγδαίες τεχνολογικές, κοινωνικές, οικονομικές, γεωπολιτικές, περιβαλλοντικές και ενεργειακές εξελίξεις επιβάλλουν τη θέσπιση σύγχρονων μηχανισμών αξιολόγησης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το ρυθμιστικό περιβάλλον της Ε.Ε. θα είναι συνεκτικό (coherent), ανθεκτικό (resilient), δημοκρατικό, και συνάμα λειτουργικό και αποτελεσματικό, ενισχύοντας την ασφάλεια δικαίου, με απώτερο στόχο τη βελτίωση των δεικτών ευημερίας του συνόλου των ευρωπαϊκών κοινωνιών και οικονομιών. 

* Δρ. Ηλίας Κορομηλάς, Γραφείο Καλής Νομοθέτησης, Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων, Προεδρία της Κυβέρνησης, Εκπρόσωπος της Κυβέρνησης στην πλατφόρμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Fit for Future (F4F).

** Δρ. Αντώνης Αγγελάκης, Επιστημονικό Στέλεχος Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ), διδάσκων Πανεπιστημίου Κρήτης, Μέλος-Εκπρόσωπος Ενδιαφερομένων Μερών στην πλατφόρμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Fit for Future (F4F).

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News