Ενεχυροδανειστήρια: Από την εποχή του Όθωνα μέχρι την έλευση του Ιταλού «Ριχάρδου»

Ήταν το 1836 όταν εκδιδόταν το νομοθετικό διάταγμα για την εξασφάλιση του πιστωτή μέσω ενεχυριασμού πολύτιμων αντικειμένων του χρεώστη, διάταγμα με το οποίο μπήκαν οι βάσεις για τη δραστηριότητα του ενεχυροδανεισμού στην Ελλάδα. Μερικές δεκαετίες αργότερα, το 1893 με την πτώχευση της Ελλάδας τα ενεχυροδανειστήρια κάνουν μαζικά την εμφάνισή τους στην Αθήνα, εκμεταλλευόμενα τη δύσκολη οικονομική κατάσταση στην οπία είχαν έρθει πολλά νοικοκυριά. Κοσμήματα και άλλα τιμαλφή, αλλά ακόμη και χρυσά δόντια κατέληγαν εκεί έναντι ενός μικρού δανείου.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’30 και ενώ είχε προηγηθεί επίσης μια οικονομική κρίση αποφασίστηκε η λειτουργία Κρατικού Ενεχυροδανειστηρίου με στόχο να βοηθηθούν όσοι δεν είχαν πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση και ταυτόχρονα να προστατευθούν από τους τοκογλύφους. Συγκεκριμένα, το 1931 ο τότε υπουργός Εθνικής Οικονομίας Παναγής Βουρλούμης (παππούς του μετέπειτα επικεφαλής του ΟΤΕ) εισηγήθηκε σχέδιο νόμου για την ίδρυση Κρατικού Ενεχυροδανειστηρίου (ή Τράπεζας Ελεημοσύνης, όπως αναφερόταν σε παρένθεση στο νομοσχέδιο) με στόχο τη χορήγηση μικροπιστώσεων σε όσους δεν μπορούν να λάβουν δάνειο από την τράπεζα, αλλά και για την προστασία των πολιτών από τους τοκογλύφους οι οποίοι έφταναν να επιβάλλουν τόκο για τα δάνεια που έδιναν ακόμη και 400%. Το Κρατικό Ενεχυροδανειστήριο ξεκίνησε τελικά να λειτουργεί το 1934 με την οικονομική στήριξη του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, δραστηριότητα η οποία συνεχίστηκε στην πραγματικότητα έως και το 2012 με δύο υποκαταστήματα, στη Σοφοκλέους, στο κέντρο της Αθήνας, και στη Θεσσαλονίκη. Το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο πέρασε στον έλεγχο της Eurobank, η οποία για ένα μικρό διάστημα διατήρησε τη δραστηριότητα του ενεχυροδανεισμού, στη συνέχεια όμως την διέκοψε, κρίνοντας ότι δεν αποτελεί μέρος της στρατηγικής της.

Η εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό με τη μεγάλη μείωση των εισοδημάτων κατά τη δεκαετή οικονομική κρίση είχε ως συνέπεια να ανθίσουν τα ενεχυροδανειστήρια – ανταλλακτήρια χρυσού, καθώς και τα ενεχυροδανειστήρια αυτοκινήτων. Το 2014 υπολογίζεται ότι οι εν λόγω επιχειρήσεις ξεπερνούσαν τις 1.000, ενώ σήμερα είναι περίπου 420. Κάποια στιγμή δε, στην καρδιά της μεγάλης ύφεσης, όταν είχε μειωθεί πολύ η διαφημιστική δαπάνη στην τηλεόραση, σχεδόν η μοναδική διαφήμιση που έβλεπε κάποιος ήταν της πλέον γνωστής αλυσίδας ενεχυροδανειστηρίων, του περίφημου Ριχάρδου. Ήταν η περίοδος εκείνη κατά την οποία ενισχύθηκε η αρνητική εικόνα που υπάρχει στην Ελλάδα για τη δραστηριότητα του ενεχυροδανεισμού, όχι τυχαία, αφού έχει συνδεθεί με παράνομες δραστηριότητες, από την τοκογλυφία μέχρι την κλεπταποδοχή και την λαθρεμπορία χρυσού με εμπλεκόμενες πολυδιαφημισμένες αλυσίδες του κλάδου.

Το κενό που άφησε πίσω της η παύση λειτουργίας του ενεχυροδανειστηρίου του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου καθώς και η έλλειψη  στην Ελλάδα θεσμικού φορέα παροχής μικροπιστώσεων είναι δύο από τους παράγοντες – κίνητρα στην απόφαση του ιταλικού τραπεζικού ομίλου Banca Sistema να επιλέξει τη χώρας μας ως εφαλτήριο για τη δραστηριοποίησή του εκτός Ιταλίας σε ό,τι αφορά τη δραστηριότητα του ενεχυροδανεισμού μέσω της θυγατρικής της ProntoPegno. Η θυγατρική στην Ελλάδα συστάθηκε την άνοιξη ενώ από τις 18 Οκτωβρίου λειτουργεί το πρώτο κατάστημα της ProntoPegno (του Ιταλού Ριχάρδου στη δημοσιογραφική αργκώ) στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην οδό Σόλωνος. Στόχος είναι το επόμενο διάστημα να ανοίξει κατάστημα στη Θεσσαλονίκη, επιδιώκοντας πελατεία και από τις γειτονικές βαλκανικές χώρες, στον Πειραιά και σε ένα νησί, με τις μεγαλύτερες πιθανότητες να συγκεντρώνει η Μύκονος.

Το επιτόκιο δανεισμού για τα δάνεια με ενέχυρο είναι 2% μηνιαίως, ενώ τα άλλα ενεχυροδανειστήρια, σύμφωνα με όσα ανέφερε χθες η διοίκηση της εταιρείας, είναι 10% με στόχο τελικά να αδυνατεί ο δανειζόμενος να επαναγοράζει τα αντικείμενα που έχει ενεχυριάσει. Τα αντικείμενα που δέχεται η ProntoPegno είναι χρυσός, ασήμι, κοσμήματα, επώνυμα ρολόγια και πολύτιμοι λίθοι.

Για ποιο λόγο, όμως, επελέγη η Ελλάδα ως το πρώτο βήμα της ProntoPegno εκτός συνόρων; «Η ελληνική αγορά ενεχυροδανεισμού είναι κατακερματισμένη με εκατοντάδες ανεξάρτητους, μεμονωμένους παίκτες -περίπου 420 ενεχυροδανειστήρια λειτουργούν στην Ελλάδα- αρκετοί εκ των οποίων δεν είναι φερέγγυοι. Μετά την έξοδο της Eurobank από την εν λόγω αγορά, η συγκεκριμένη δραστηριότητα στερείται καλής φήμης», τόνισε χαρακτηριστικά χθες σε συνέντευξη Τύπου ο κ. Νικόλαος Κερμελής. Ερωτηθείς ο κ. Αντρέα Ροτούνο, γενικός διευθυντής της ProntoPegno Greece και διευθυντής των διεθνών δραστηριοτήτων της Banca Sistema, για το εάν η δεκαετής οικονομική κρίση και η νέα πληθωριστική κρίση που επίσης πλήττει το εισόδημα αποτέλεσαν ένα ακόμη κίνητρο για την έλευση της εταιρείας στην Ελλάδα ανάφερε χαρακτηριστικά: «Δεν μας αρέσει αυτή η σύνδεση». Υποστήριξε δε ότι το ενεχυροδανειστήριο μπορεί να λειτουργεί και ως μέσο προσωρινής φύλαξης πολύτιμων αντικειμένων.

Διαβάστε επίσης: 

ΑΑΔΕ: Πώς αποκαλύφθηκε φοροδιαφυγή εκατομμυρίων σε γνωστό ενεχυροδανειστήριο

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News