Το πρόσωπο που ασκεί επιρροή στην ΕΚΤ

Προσπάθειες παρέμβασης στις χρηματοοικονομικές αγορές φέρεται να έγιναν από κορυφαίους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) με πρωταγωνιστή τον επικεφαλής οικονομολόγο της Φίλιπ Λέιν, αρχής γενομένης από το Μάρτιο, σύμφωνα με νέες αποκαλύψεις που έφερε στο φως της δημοσιότητας η WSJ, επικαλούμενη πηγές και βασιζόμενη σε ημερολόγια. 

Ο Φίλιπ Λέιν έκανε δεκάδες προσωπικά τηλεφωνήματα σε τραπεζίτες και επενδυτές μετά από συνεδριάσεις στη διάρκεια του τρέχοντος έτους, σε μία πρωτοφανή προσπάθεια της κεντρικής τράπεζας να βελτιώσει το επικοινωνιακό προφίλ της, σύμφωνα πάντα με την αμερικανική εφημερίδα. 

Τα τηλεφωνήματα άρχισαν το Μάρτιο, όταν η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, στις 12 του μηνός, προκάλεσε έντονες ανησυχίες και προβληματισμό στους κύκλους επενδυτών με την περίφημη δήλωσή της ότι δεν είναι αρμοδιότητα της ΕΚΤ να κλείνει τα spreads των γερμανικών ομολόγων έναντι των ομολόγων ασθενέστερων κρατών, όπως της Ιταλίας, με αποτέλεσμα να βουλιάξουν οι ιταλικές μετοχές και οι τιμές των ιταλικών κρατικών ομολόγων. Λίγες ώρες αργότερα, ο Λέιν έκανε 11 τηλεφωνήματα σε τράπεζες και επενδυτές προκειμένου να αποσαφηνίσει το μήνυμα της Λαγκάρντ. 

Πρώην αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας ανέφεραν ότι τα τηλεφωνήματα αυτά ενέχουν το ρίσκο προνομιακής μεταχείρισης μεγαλοεπενδυτών προσφέροντάς τους “ευαίσθητη” πληροφόρηση. Oι κεντρικοί τραπεζίτες συνηθίζουν να προσέχουν τις δηλώσεις τους σε μία προσπάθεια να διασφαλίσουν ότι όλοι οι παίκτες των αγορών λαμβάνουν την ίδια πληροφόρηση. Ημερολόγια δε, της ίδιας της ΕΚΤ έδειξαν πως ούτε ο προκάτοχος της Λαγκάρντ, Μάριο Ντράγκι, ούτε και ο επικεφαλής οικονομολόγος του Πέτερ Πρετ, είχαν κάνει αντίστοιχα τηλεφωνήματα στη διάρκεια της τελευταίας διετίας της θητείας τους. Υπενθυμίζεται ότι το 2015, η ΕΚΤ αυστηροποίησε τους επικοινωνιακούς της κανόνες, από τη στιγμή που μέλος του δ.σ. της απηύθυνε ομιλία, κεκλεισμένων των θυρών, σε επενδυτές κατά τη διάρκεια γεύματος, αποκαλύπτοντας αλλαγές στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ.  

“Δεν μπορείς να σηκώνεις το τηλέφωνο και να μιλάς επιλεκτικά σε κάποιους. Το να μιλάς μόνο σε μεγάλους παίκτες είναι αυτό που υποτίθεται ότι δεν πρέπει να κάνει μία κεντρική τράπεζα. Δεν βοηθά τις δημόσιες σχέσεις της”, αναφέρει ο Πανίκος Δημητριάδης, πρώην μέλος του δ.σ. της ΕΚΤ και πρώην διοικητης της κεντρικής τράπεζας της Κύπρου, σε δηλώσεις του στη WSJ. 

Εκπρόσωπος της ΕΚΤ επιβεβαίωσε τα τηλεφωνήματα. Ο ίδιος ανέφερε ότι η κεντρική τράπεζα αποφάσισε το Σεπτέμβριο του 2019 να αρχίσει τις ενημερώσεις μετά τις συνεδριάσεις για τη νομισματική πολιτική – όταν ο Ντράγκι ετοιμαζόταν να δώσει τα ηνία στην Λαγκάρντ – κάτι που τελικά όμως έγινε το Μάρτιο. Οι ενημερώσεις αυτές έγιναν λίγο πριν απο τη συνέντευξη Τύπου της Λαγκάρντ στις 12 Μαρτίου, είπε ο ίδιος εκπρόσωπος. Στόχος, όπως εξήγησε, ήταν να ακούσουμε τις απόψεις οικονομολόγων που παρακολουθούσαν στενά την ΕΚΤ και ήθελαν να απεθύνουν κάποιες τεχνικής φύσης ερωτήσεις. Τα τηλεφωνήματα και ό,τι συζητήθηκε σε αυτά αφορούσαν δημόσια πληροφόρηση εστιάζοντας σε αποφάσεις πολιτικής που είχαν ήδη δημοσιευθεί. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι διαμορφωτές πολιτικής της ΕΚΤ καλούνται να μείνουν μακριά από οιοδήποτε σχολιασμό της νομισματικής πολιτικής για ένα διάστημα επτά ημερών πριν από τις συνεδριάσεις της κεντρικής τράπεζας. Αντίστοιχα, στις ΗΠΑ, το διάστημα αυτό ορίζεται σε 12 ημέρες. 

Σε κάθε περίπτωση, ο Φίλιπ Λέιν συζήτησε με αξιωματούχους ή επικεφαλής οικονομολόγους από 18 χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, μεταξύ των οποίων AXA, BlackRock, Citigroup, Deutsche Bank, Goldman Sachs, JPMorgan Chase & Co., UBS και Pacific Investment Management, σύμφωνα με το ημερολόγιό του. Σύμφωνα με πηγές, τα τηλεφωνήματα ήταν διάρκειας 10 έως 15 λεπτών, στα οποία ο Λέιν έκανε ερωτήσεις πάνω σε αποφάσεις πολιτικής και σε οικονομικές προβλέψεις της ΕΚΤ, αφιερώνοντας ωστόσο τον περισσότερο χρόνο για να ακούσει τους συνομιλητές του. Επίσης, αποσαφήνισε το τότε μήνυμα της Λαγκάρντ και απάντησε σε τεχνικής φύσης ερωτήσεις. 

Εκπρόσωπος της ΑΧΑ ανέφερε ότι ο Λέιν συνομίλησε με τον επικεφαλής οικονομολόγο της εταιρείας μετά τη συνέντευξη Τύπου της Λαγκάρντ, λέγοντας ότι η εν λόγω συνομιλία έδωσε στην AXA την ευκαιρία να “χωνέψει” τις ανακοινώσεις της ΕΚΤ και να θέσει κάποια τεχνικού τύπου ερωτήματα που πιθανόν να είχε. 

Ως γνωστόν, στον κόσμο των κεντρικών τραπεζιτών, ακόμη και μικρές αλλαγές που τυχόν υπογραμμιστούν από έναν κορυφαίο αξιωματούχο έχουν τεράστιο αντίκτυπο σε πολλές κατηγορίες ενεργητικού, με καθοριστικό ρόλο στην τόνωση ή στην επιβράδυνση της οικονομίας. 

Το δημοσίευμα της WSJ αναφέρει επίσης ότι μετά από τις δηλώσεις της για τα spreads των ομολόγων, η Λαγκάρντ επανήλθε σε μία προσπάθεια να κατευνάσει τις αγορές. Την ίδια ημέρα, ο Λέιν είχε τηλεδιασκέψεις με 11 τράπεζες και επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων των BlackRock, JPMorgan και UniCredit. Έξι μέρες αργότερα, η ΕΚΤ αποκάλυψε πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ύψους 750 δισ.ευρώ, για να το αυξήσει στα 1,35 τρισ.ευρώ τον Ιούνιο. Εκτοτε, οι αποδόσεις όλων των κρατικών ομολόγων του ευρώ ακολούθησαν σταθερή αποκλιμάκωση, με αυτές του ευρωπαϊκού Νότου να καταρρίπτουν αλλεπάλληλα ιστορικά χαμηλά.  

Στις 10 Σεπτεμβρίου, η Λαγκάρντ προκάλεσε και πάλι αναστάτωση στις χρηματοοικονομικές αγορές, εμφανιζόμενη αισιόδοξη για την οικονομία της Ευρωζώνης παρά τη νέα έξαρση των κρουσμάτων κορωνοϊού. Ευθύς αμέσως, το ευρώ ενισχύθηκε έναντι των κυριοτέρων νομισμάτων, προσεγγίζοντας υψηλό διετίας έναντι του δολαρίου, για να υποχωρήσει ξανά λίγο αργότερα. Την ίδια ημέρα, ο Λέιν κάλεσε οκτώ μεγάλες ευρωπαϊκές και αμερικανικές τράπεζες να συζητήσουν σχετικά με τις προοπτικές της οικονομίας και τη νομισματική πολιτική, όπως προκύπτει από το ημερολόγιό του. 

Την επομένη, ο Λέιν εμφανίστηκε επιφυλακτικός για την οικονομική ανάκαμψη στην Ευρώπη, λέγοντας ότι δεν υπάρχει περιθώριο για εφησυχασμό, αφήνοντας ανοικτή την πόρτα για νέα μέτρα στήριξης από την ΕΚΤ. Εκτοτε, αρκετοί αξιωματούχοι της ΕΚΤ άφηναν να εννοηθεί ότι θα επακολουθήσουν και νέα μέτρα στήριξης στην επόμενη συνεδρίαση της 10ης Δεκεμβρίου. 

Ολα τα παραπάνω καταδεικνύουν τη μεγάλη επιρροή του Λέιν εντός της ΕΚΤ. Ο 51χρονος οικονομολόγος του Χάρβαρντ, ο οποίος έγινε μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ τον Ιούνιο του 2019, τάσσεται υπέρ μίας πολύ χαλαρής νομισματικής πολιτικής και ανησυχεί περισσότερο για την ανεργία παρά για τον πληθωρισμό.  

Πριν από τις 12 Μαρτίου, δεν είχε έρθει σε επικοινωνία με τράπεζες ή επενδυτές κατά τις κρίσιμες ημέρες λήψης αποφάσεων από την ΕΚΤ. Ούτε η Λαγκάρντ, ούτε και κάποιο άλλο από τα μέλη του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ είχαν συνομιλήσει με τραπεζίτες ή επενδυτές κατά τις ημέρες που επρόκειτο να ληφθούν αποφάσεις είτε εφέτος είτε πέρυσι. 

Δηλώσεις Λαγκάρντ

Το δεύτερο κύμα κορωνοϊού στην Ευρώπη μπορεί να επιβραδύνεται, όμως η οικονομία της εξακολουθεί να συμπιέζεται υπό το βάρος των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση του ιού, δήλωσε σήμερα η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ. Ωστόσο, όλες οι τελευταίες εξελίξεις μας δείχνουν ότι η οικονομία εξακολουθεί να πλήττεται, είπε χαρακτηριστικά. 

 Πηγές: WSJ, Reuters

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News