Πώς χάθηκε το 1/4 της κατανάλωσης μπύρας στην Ελλάδα

Τουλάχιστον το 1/4 της εγχώριας αγοράς μπύρας χάθηκε το 2020, καθώς η όποια κατανάλωση στο σπίτι δεν κατάφερε να αντισταθμίσει τις απώλειες από την δραματική πτώση της επιτόπιας κατανάλωσης, απόρροια της αναστολής δραστηριότητας της εστίασης για μεγάλο χρονικό διάστημα και της εξαιρετικά μειωμένης τουριστικής κίνησης. Ειδικά, μάλιστα, καθώς στην επιτόπια κατανάλωση -δηλαδή σε εστιατόρια, καφέ, μπαρ- το περιθώριο κέρδους είναι υψηλότερο για τις ζυθοποιίες, από ό,τι αυτό που έχουν μέσα από το κανάλι του σούπερ μάρκετ, ενώ οι πελάτες συχνά παραγγέλνουν και πιο premium προϊόντα.

Το πλήγμα ήταν σημαντικό για τις δύο μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου, την Αθηναϊκή Ζυθοποιία, θυγατρική του ομίλου Heineken, και την Ολυμπιακή Ζυθοποιία, θυγατρική του ομίλου Carlsberg και βεβαίως και για όλες τις υπόλοιπες σε μια περίοδο, μάλιστα, που η κλάδος βρισκόταν σε ανάπτυξη με την εμφάνιση πολλών μικροζυθοποιίων σε διάφορες περιοχές της χώρας. Μικροί και μεγάλοι «παίκτες» άλλωστε, λόγω και της οικονομικής ανάκαμψης που είχε αρχίσει να σημειώνεται προ της εμφάνισης της πανδημίας, είχαν προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις προκειμένου να ενισχύσουν την παρουσία τους κυρίως στην επιτόπια κατανάλωση μέσω της ανάπτυξης της κατηγορίας της μπύρας draught (σε βαρέλι) και των συστημάτων που χρειάζονται για το σερβίρισμά της. Κι αυτό διότι από το 2014 κι έπειτα είχε ξεκινήσει μια σημαντική αύξηση της επιτόπιας κατανάλωσης (55% της αγοράς), η οποία το 2018 έφτασε να αντιστοιχεί στο 61% της συνολικής αγοράς.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε η Ολυμπιακή Ζυθοποιία ο όγκος των πωλήσεών της στην εγχώρια αγορά υποχώρησε κατά 26% -περίπου δηλαδή στα επίπεδα του συνόλου της αγοράς- ενώ συνολικά ο όγκος των πωλήσεών της (συμπεριλαμβανομένων δηλαδή και των εξαγωγών) υποχώρησε κατά 9%. Το ανενεργό για μεγάλο χρονικό διάστημα κανάλι της λεγόμενης «κρύας αγοράς» (επιτόπια κατανάλωση) προκάλεσε μείωση του τζίρου της εταιρείας κατά 31%. Ειδικότερα ο όγκος πωλήσεών της υποχώρησε σε 1.111 χιλιάδες εκατόλιτρα από 1.226 χιλιάδες εκατόλιτρα το 2019, ενώ τα καθαρά έσοδα πωλήσεων υποχώρησαν σε 109,3 εκατ. ευρώ από 158,5 εκατ. ευρώ το 2019. Το λειτουργικό αποτέλεσμα ήταν ζημιές 4,58 εκατ. ευρώ έναντι κερδών 15,79 εκατ. ευρώ το 2019, ενώ η χρήση έκλεισε με καθαρές ζημιές 9,43 εκατ. ευρώ έναντι κερδών 1,68 εκατ. ευρώ το 2019.

Για να αντιληφθεί δε κάποιος τις απώλειες εσόδων που έχει το κράτος από μία μόνο εταιρεία και αυτό μόνο σε ό,τι αφορά τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης, η Ολυμπιακή Ζυθοποιία κατέβαλε το 2020 ως ΕΦΚ 37,8 εκατ. ευρώ έναντι 53,82 εκατ. ευρώ το 2019.

Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία δεν έχει δημοσιεύσει ακόμη τα αποτελέσματά της για τη χρήση του 2020, όμως σύμφωνα με πληροφορίες το έτος έκλεισε με μείωση του τζίρου και του όγκου κοντά στο 20%. Στο δεκάμηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2020 είχε καταγράψει απώλειες της τάξης του 16,7% ή κατά 31 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το 2019.

Η κατάσταση στην Ευρώπη

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζυθοποιών (Brewers of Europe) στην οποία συμμετέχει και η Ελλάδα, η πανδημία προκάλεσε μείωση 42% των πωλήσεων μπύρας στην «κρύα αγορά» στην Ευρώπη, κάτι που υπολογίζεται ότι οδήγησε σε απώλεια 860.000 θέσεων εργασίας. Οι απώλειες στα κρατικά από τη μη είσπραξη ΦΠΑ σε όλη την Ευρώπη υπολογίζονται σε 7 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 4 δισ. ευρώ εκτιμάται ότι χάθηκαν λόγω των μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών και φόρων που προκάλεσε η απώλεια των εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας.

Συνολικά στην «κρύα αγορά» υπολογίζεται ότι το 2020 πωλήθηκαν πανευρωπαϊκά 73 εκατ. εκατόλιτρα έναντι 126 εκατ. εκατόλιτρων το 2019. Η αύξηση των πωλήσεων στη «ζεστή αγορά» (σούπερ μάρκετ) για κατανάλωση στο σπίτι μερικώς μόνο περιόρισε τις απώλειες. Η αύξηση αυτή ήταν 8% ή κατά 20 εκατ. εκατόλιτρα με συνέπεια η καθαρή μείωση των πωλήσεων μπύρας στην Ευρώπη (σε όγκο πωλήσεων) να είναι 9% (ή κατά 34 εκατ. εκατόλιτρα). Το παραπάνω μεταφράζεται σε απώλειες περίπου 3 δισ. ευρώ για τους παραγωγούς μπύρας μέσα μόλις σε ένα χρόνο.

Μεγάλες ήταν οι απώλειες εσόδων για τα κρατικά ταμεία σε όλη την Ευρώπη. Το 2020 τα δημόσια έσοδα από τους φόρους που προέρχονται από τη μπύρα υποχώρησαν συνολικά στην Ευρώπη σε 36 δισ. ευρώ από 47 δισ. ευρώ το 2019. Από αυτά τα 11 δισεκατομμύρια ευρώ που χάθηκαν, τα 7 αφορούσαν τη μη είσπραξη ΦΠΑ, 1,1 δισ. ευρώ χάθηκε από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης ενώ τα υπόλοιπα είναι λόγω των χαμηλότερων ασφαλιστικών εισφορών και φόρων εισοδήματος που εισέπραξαν τα κράτη, απόρροια των απωλειών θέσεων εργασίας στον κλάδο.

Η εικόνα του κλάδου στην Ελλάδα

Η πανδημία βρήκε την αγορά μπύρας στην Ελλάδα σε μια φάση μεγάλης ανάπτυξης, κυρίως από τον κλάδο των μεσαίων και μικρών ζυθοποιείων. Ενδεικτικό του παραπάνω είναι ότι ενώ το 2015 στην Ελλάδα υπήρχαν 25 εταιρείες παραγωγής μπύρας, το 2019 είχαν φτάσει τις 57, διεσπαρμένες μάλιστα σε όλη τη χώρα με σχεδόν κάθε νομό να έχει και τη δική του ζυθοποιία. Κάποιες από αυτές έχουν καταφέρει να βάλουν τις μπύρες τους και στα ράφια των μεγάλων σούπερ μάρκετ, άλλες έβρισκαν διέξοδο μόνο μέσα από το κανάλι της εστίασης, ενώ κάποιες έχουν ξεκινήσει να δραστηριοποιούνται και στο κανάλι των απευθείας πωλήσεων προς τους καταναλωτές, μέσα από D2C πλατφόρμες (π.χ. Ζυθοποιία Πηνειού), εξειδικευμένα ηλεκτρονικά καταστήματα αποκλειστικά για μπύρες, ή ηλεκτρονικά καταστήματα που πωλούν προϊόντα μιας συγκεκριμένης περιοχής, όπως είναι για παράδειγμα το Santorini.net.

Η συνολική παραγωγή μπύρας στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 4.075.000 εκατόλιτρα ετησίως και οι εξαγωγές σε 441.000 εκατόλιτρα.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News