Business & Finance Τετάρτη 3/02/2021, 12:17
BUSINESS & FINANCE

ΙΝΕ ΓΣΕΕ: Η πανδημία αυξάνει το χρέος κατά 44 μονάδες

ΙΝΕ ΓΣΕΕ: Η πανδημία αυξάνει το χρέος κατά 44 μονάδες

Ανησυχίες για το επίπεδο φερεγγυότητας και το πιστωτικό ρίσκο της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια εκφράζει το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ στο τελευταίο δελτίο οικονομικών εξελίξεών του, προβλέποντας ότι το δημόσιο χρέος θα παραμείνει πάνω από το 180% του ΑΕΠ τουλάχιστον έως το 2024, καθώς την περίοδο αυτή θα κυμανθεί κατά 44,3 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα έναντι των προ-κορωνοϊού προβλέψεων, εξαιτίας της πανδημικής κρίσης.

Εν όψει της προσαρμογής που θα απαιτηθεί μετά το τέλος  της πανδημίας, το ΙΝΕ ΓΣΕΕ προτείνει στοχευμένες δράσεις για τη στήριξη της απασχόλησης και του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, όπως είναι για παράδειγμα η αξιοποίηση κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων εγγυημένης απασχόλησης (τα οποία εκτιμά ότι θα μπορούσαν να αυξήσουν τον μέσο ετήσιο ρυθμό μεγέθυνσης της οικονομίας κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες) και η αξιοποίηση μέρους του αποθεματικού ρευστότητας για την πλήρη εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΙΝΕ ΓΣΕΕ και του Levy Economics Institute, η ύφεση το 2020 υπολογίζεται πως θα είναι μεγαλύτερη από 10%, ενώ υπάρχει μεγάλη ανησυχία και ως προς την εξέλιξη της ανεργίας στη μετα-Covid εποχή. Την ίδια στιγμή, σημαντικές εστίες οικονομικής και κοινωνικής αστάθειας, όπως ο αποπληθωρισμός, η μείωση των μισθών και των εισοδημάτων, η μεγάλη κάμψη της απασχόλησης, της κατανάλωσης, των εξαγωγών και των επενδύσεων και η υπερ-διόγκωση του δημόσιου ελλείμματος και χρέους δημιουργούν προβληματισμό για την πορεία της οικονομίας το 2021, ο οποίος εντείνεται από την αβεβαιότητα ως προς την εξέλιξη της πανδημίας. Στον αντίποδα, η έναρξη του εμβολιασμού, η επανεργοποίηση βασικών οικονομικών κλάδων και η προοπτική εισροής των ευρωπαϊκών μεταβιβάσεων και δανείων δημιουργούν συγκρατημένη αισιοδοξία για την αντιστροφή της ύφεσης και την προοπτική μιας θετικής ανάκαμψης του ΑΕΠ το 2021, σημειώνει το δελτίο οικονομικών εξελίξεων.

Ποιοι παράγοντες θα επηρεάσουν την οικονομία

Σύμφωνα με το ΙΝΕ ΓΣΕΕ, οι παράγοντες που αναμένεται να επηρεάσουν την πορεία της ελληνικής οικονομίας το 2021 είναι οι ακόλουθοι:

Πρώτον, η ένταση και η διάρκεια της πανδημίας, και κυρίως ο κίνδυνος ενός τρίτου πανδημικού κύματος τους αμέσως επόμενους μήνες, ενδέχεται να επιμηκύνουν τις υφεσιακές πιέσεις στην οικονομία κατά το α’ εξάμηνο, εξασθενίζοντας έτσι την όποια δυναμική της ανάκαμψης για το σύνολο του έτους.

Δεύτερον, η αποτελεσματικότητα των μέτρων ανάσχεσης της υγειονομικής κρίσης και των επιπτώσεών της. Η προοπτική αυτή, με τη σειρά της, θα εξαρτηθεί από: α) την επιτάχυνση των εμβολιασμών και την κάλυψη μεγάλου μέρους του πληθυσμού, που θα καθορίσουν τον χρόνο άρσης των περιορισμών κοινωνικής αποστασιοποίησης, β) την ανάληψη περαιτέρω δράσεων για τη θωράκιση του εθνικού συστήματος υγείας, με δεδομένη την ήδη επιβαρυμένη κατάστασή του, και γ) την ταχεία απορρόφηση και αποτελεσματική αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Το ΙΝΕ ΓΣΕΕ υπολογίζει ότι, για να επιστρέψει η οικονομία στα επίπεδα του 2019, απαιτείται μια αύξηση του ΑΕΠ της τάξης περίπου των 19 δισ. ευρώ.

Τρίτον, εξωγενείς παράγοντες που αναμένεται να επηρεάσουν τη ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας και βασικές συνιστώσες της ζήτησης. Εκτός από την ενεργοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, θετική επίδραση σε βραχυμεσοπρόθεσμο ορίζοντα αναμένεται να έχουν η παράταση του νέου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ τουλάχιστον μέχρι τον Μάρτιο του 20223 και η διατήρηση της ρήτρας διαφυγής και το 2021.

Τέταρτον, ο βαθμός φερεγγυότητας και οι όροι αναχρηματοδότησης του δημόσιου τομέα. Ανησυχητικό ως προς αυτό, όπως σημειώνει το ΙΝΕ ΓΣΕΕ, είναι ότι παρά την προβλεπόμενη ανάκαμψη του ΑΕΠ, το 2021 θα είναι επίσης ένα έτος έντονων δημοσιονομικών ανισορροπιών με το πρωτογενές έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης να διαμορφώνεται σε όρους ESA στο 3,8% του ΑΕΠ.

Ανησυχίες για τη φερεγγυότητα

Το έλλειμμα στο πρωτογενές ισοζύγιο θα διατηρήσει και φέτος τον δείκτη φερεγγυότητας του Δημοσίου στο χρηματοπιστωτικά ασταθές καθεστώς ultra-Ponzi, έναντι αρχικής εκτίμησης για παραμονή του στο δυνητικά πιο αξιόπιστο καθεστώς Ponzi. Αυτό αναμένεται να προκαλέσει και για το 2021 μια σημαντική πίεση στις χρηματοδοτικές ανάγκες και στο χρέος του δημόσιου τομέα, και κατ’ επέκταση στο ρίσκο φερεγγυότητάς του δεδομένης της δυναμικής της οικονομίας. Η πίεση αυτή εκτιμάται ότι θα διατηρηθεί τουλάχιστον έως το 2025, βάσει της τρέχουσας πρόβλεψης για παραμονή της φερεγγυότητας του Δημοσίου σε καθεστώς Ponzi, σημειώνει η σχετική ανάλυση.

Η εξέλιξη αυτή αποτυπώνεται στη μεταβολή του ποσοστού του δημόσιου χρέους, το όποιο το 2021, αν και 7,5 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο συγκριτικά με πέρυσι, θα διαμορφωθεί στο 199,6% του ΑΕΠ. Οι χαμηλοί ρυθμοί μεγέθυνσης και οι αυξημένες χρηματοδοτικές ανάγκες του Δημοσίου ως συνέπεια της πανδημίας προβλέπεται να διατηρήσουν τον λόγο δημόσιο χρέος/ΑΕΠ άνω του 180% τουλάχιστον ως το 2024.

Σημειώνεται ότι το μέσο ποσοστό του δημόσιου χρέους την περίοδο 2020-2024 εκτιμάται ότι θα κυμανθεί 44,3 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα έναντι της εκτίμησης πριν το ξέσπασμα της πανδημικής κρίσης.

Οι παράγοντες αυτοί συντηρούν την ανησυχία του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για το επίπεδο φερεγγυότητας και το πιστωτικό ρίσκο της οικονομίας τα προσεχή χρόνια, παρά τον διατηρήσιμο όγκο των ρευστών διαθεσίμων του Δημοσίου και τις έκτακτες νομισματικές παρεμβάσεις της ΕΚΤ. Στο πλαίσιο αυτό, η αδύναμη ανάκαμψη της οικονομίας, η συνεχιζόμενη γεωπολιτική ρευστότητα και η αβεβαιότητα για τις συνθήκες στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου στο μέλλον, αλλά και για τον χρόνο ανάκλησης των διευκολυντικών μέτρων που στηρίζουν τη ρευστότητα της οικονομίας (π.χ. η αναστολή διατάξεων του Συμφώνου Σταθερότητας και η αποδοχή από την ΕΚΤ των ελληνικών ομολόγων στις πράξεις αναχρηματοδότησης) αποτελούν ένα σύνθετο πλέγμα προκλήσεων για το πλαίσιο της δημοσιονομικής και της μακροοικονομικής διαχείρισης της χώρας.

Τα προτεινόμενα μέτρα

Η προσαρμογή που θα απαιτηθεί μετά το τέλος της πανδημίας και ο κίνδυνος περαιτέρω διάρρηξης της συνοχής της οικονομίας, που τροφοδοτείται από τη συσσώρευση μη εξυπηρετούμενων υποχρεώσεων, την εργασιακή ανασφάλεια και τη μείωση των αποδοχών των εργαζομένων, καθιστούν επιτακτική την ανάληψη στοχευμένων δράσεων για τη στήριξη της απασχόλησης και του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, τονίζει το ΙΝΕ ΓΣΕΕ.

Επομένως, χαρακτηρίζεται ως εξαιρετικά κρίσιμη η διοχέτευση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης σε δραστηριότητες που θα συνδυάζουν τον οικοτεχνολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας με υψηλά πολλαπλασιαστικά οφέλη σε όρους διατηρήσιμης απασχόλησης, εισοδήματος και παραγωγικότητας. Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, η χρηματοδότηση προγραμμάτων εγγυημένης απασχόλησης μπορεί να καταστεί εργαλείο ενεργοποίησης νέων ροών ρευστότητας, στήριξης της εγχώριας ζήτησης, αλλά και αναβάθμισης του παραγωγικού δυναμικού επιλεγμένων κλάδων της οικονομίας. Τονίζεται ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΙΝΕ ΓΣΕΕ και του Levy Economics Institute, η εφαρμογή ενός μεσαίας κλίμακας προγράμματος εγγυημένης απασχόλησης θα μπορούσε να αυξήσει την περίοδο 2021-2022 τον μέσο ετήσιο ρυθμό μεγέθυνσης της οικονομίας κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες.

Επιπλέον, δεδομένων των θεσμικών εξελίξεων στο ευρύτερο χρηματοδοτικό πλαίσιο της οικονομίας, η επιλεκτική αξιοποίηση μέρους του αποθεματικού ρευστότητας για την πλήρη εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου και κυρίως για τη χρηματοδότηση μέτρων στήριξης του διαθέσιμου εισοδήματος νοικοκυριών και εργαζομένων θα μπορούσαν να ενισχύσουν την εγχώρια ζήτηση και τη μεγεθυντική δυναμική της οικονομίας. Στο ίδιο πλαίσιο, το ΙΝΕ ΓΣΕΕ κρίνει ως καθοριστικής σημασίας και απολύτως αναγκαία για την ανάκαμψη της οικονομίας την αύξηση του κατώτατου μισθού και την υλοποίηση παρεμβάσεων στην αγορά εργασίας που θα αποκαταστήσουν τη θεσμική ισχύ των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και θα διαμορφώσουν ένα προστατευτικό ρυθμιστικό πλαίσιο για την τηλεργασία. Η εκτίμηση του ινστιτούτου είναι ότι η βελτίωση των όρων εργασίας και των αμοιβών των εργαζομένων θα προσδιορίσει σε σημαντικό βαθμό την έκταση της τρέχουσας ύφεσης και τη δυναμική της ανάκαμψης.

moneyreview.gr

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News