Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα συμμετοχής στον 2ο Πυλώνα Επαγγελματικής Ασφάλισης

Η επαγγελματική ασφάλιση αποτελεί μηχανισμό πρόσθετης ασφαλιστικής προστασίας των εργαζομένων, με προαιρετικό χαρακτήρα ως προς την υπαγωγή τους σε αυτόν – εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων – ο οποίος δρα συμπληρωματικά ως προς την βασική, υποχρεωτικού χαρακτήρα, δημόσια κοινωνική ασφάλιση. Ο μηχανισμός αυτός λειτουργεί, στην χώρα μας αλλά και διεθνώς, μέσω του θεσμού των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Α.) ή αλλιώς Ιδρυμάτων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών (Ι.Ε.Σ.Π.).

Ο σκοπός και η λειτουργία των Τ.Ε.Α. επικεντρώνονται στην προαιρετική, συμπληρωματική συνταξιοδοτική ασφάλιση, για τους κινδύνους του γήρατος, του θανάτου και της αναπηρίας, ενώ ορισμένα εξ αυτών παρέχουν προστασία και έναντι επιπρόσθετων κινδύνων, όπως χαρακτηριστικά αναφέρονται το επαγγελματικό ατύχημα, η ασθένεια, η διακοπή της εργασίας, κ.ά. Οι συνταξιοδοτικές παροχές των Τ.Ε.Α. καταβάλλονται είτε υπό την μορφή εφάπαξ παροχής είτε περιοδικά, με τμηματικές καταβολές, ως τακτική συνταξιοδοτική παροχή.

Επαγγελματικά Ταμεία (Τ.Ε.Α.) μπορούν να ιδρυθούν ανά επιχείρηση, κλάδο ή ομάδα εργοδοτών ή κλάδων, με πρωτοβουλία των εργαζομένων, των εργοδοτών ή αμφότερων. Βασική όμως προϋπόθεση για την ίδρυση ενός Τ.Ε.Α. σε έναν κλάδο, σε μία επαγγελματική οργάνωση ή σε μια επιχείρηση, αποτελεί ο όρος ότι ο αριθμός των ασφαλισμένων μελών θα πρέπει εκ των προτέρων να είναι τουλάχιστον 100 άτομα.

Τα Τ.Ε.Α. αποτελούν έναν θεσμό που λειτουργεί και αναπτύσσεται με σύμπραξη των κοινωνικών εταίρων, δηλαδή με πρωτοβουλία και συναίνεση των εργοδοτών και των εργαζομένων. Αποτελούν ουσιαστικά ένα κοινό συμβόλαιο μεταξύ εργοδοτών-εργαζομένων, σε κλαδικό επίπεδο ή σε επίπεδο επιχείρησης, με σκοπό την διασφάλιση μίας καλύτερης ποιότητας διαβίωσης για τους εργαζομένους κατά την συνταξιοδοτική περίοδο της ζωής τους. Στην πραγματικότητα, τα Τ.Ε.Α. συνιστούν συμπληρωματικά οχήματα δομημένης συνταξιοδοτικής αποταμίευσης που βασίζονται στην αλληλεγγύη μεταξύ των μελών μιας επαγγελματικής ομάδας ή ενός κλάδου, και λειτουργούν με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα.

Πιο αναλυτικά, στα Τ.Ε.Α. οι εργαζόμενοι από κοινού με τους εργοδότες τους (όπου αυτό προβλέπεται), καταβάλλουν αναλογικά εισφορές στους ατομικούς λογαριασμούς του κάθε ασφαλισμένου μέλους, με στόχο την επίτευξη συστηματικής αποταμίευσης, τη συσσώρευση κεφαλαίων και την επενδυτική διαχείριση αυτών από πιστοποιημένους επαγγελματίες διαχειριστές.Οι διαχειριστές αναλαμβάνουν το έργο της εκτέλεσης αποτελεσματικής διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων των Τ.Ε.Α. με βάση τις αρχές της διαχρονικής και διεθνικής διαφοροποίησης κινδύνου, λαμβάνοντας υπόψη το επενδυτικό προφίλ και τις επενδυτικές πολιτικές που χαράσσει η διοίκηση του εκάστοτε επαγγελματικού ταμείου και τελικό στόχο την επίτευξη τελικών κεφαλαιακών υπεραξιών για τις καταβαλλόμενες εισφορές των ασφαλισμένων τους μελών, με παράλληλη σημαντική μείωση του αναλαμβανόμενου επενδυτικού κινδύνου.

Επιπλέον, τα Τ.Ε.Α. είναι μη κερδοσκοπικά Ν.Π.Ι.Δ. που λειτουργούν με πλήρη διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, διαφάνεια και λογοδοσία, και αποδίδουν απολογιστικά όλα τα οικονομικά τους πλεονάσματα στα ασφαλισμένα τους μέλη. Διασφαλίζουν σημαντικά φορολογικά οφέλη και απαλλαγές τόσο για τις καταβαλλόμενες ετήσιες εισφορές των μελών τους όσο και για τις εφάπαξ παροχές τους. Επίσης, παρέχουν στα μέλη τους άμεση, on-line ηλεκτρονική ενημέρωση για την αξία των ατομικών τους λογαριασμών, ήτοι για το κεφάλαιο και τις υπεραξίες που έχουν σωρευτεί στους προσωπικούς κουμπαράδες, όπως ακριβώς συμβαίνει με την ενημέρωση για το υπόλοιπο των τραπεζικών μας λογαριασμών, μέσω του web-banking. Εν κατακλείδι, τα Τ.Ε.Α. συνιστούν για την αγορά εργασίας, τους κοινωνικούς εταίρους, το ασφαλιστικό σύστημα και την Εθνική Οικονομία, μία διεθνώς εμπειρικά δοκιμασμένη, αποτελεσματική, συμπληρωματική λύση συστηματικής και μακροπρόθεσμης αποταμίευσης για την ενίσχυση του εισοδήματος των εργαζομένων κατά την περίοδο κοντά και μετά την συνταξιοδότηση. 

Πιο συμπυκνωμένα, τα βασικότερα και πιο σημαντικά πλεονεκτήματα που καθιστούν τον δεύτερο πυλώνα ασφάλισης και τα επαγγελματικά ταμεία μία άκρως ελκυστική, συμπληρωματική ασφαλιστική επιλογή για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις, με σημαντικό θετικό αντίκτυπο και στην εν γένει οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας, αναφέρονται ως ακολούθως:

• Συμβάλλουν στην ενίσχυση της αποταμιευτικής κουλτούρας των πολιτών, διαδραματίζοντας θεμελιώδη ρόλο στηνενίσχυση του μελλοντικού συνταξιοδοτικού τους εισοδήματος.
• Εφόσον προβλέπεται για το εκάστοτε Τ.Ε.Α., οι εργοδότες μπορούν να συνεισφέρουν αναλογικά στους αποταμιευτικούς λογαριασμούς των εργαζομένων, ενισχύοντας κατά αυτό τον τρόπο τις προσωπικές αποταμιεύσεις κάθε εργαζομένου.
• Συμβάλλουν στην προστασία του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων κατά την συνταξιοδοτική τους περίοδο μέσω της εξασφάλισης πρόσθετων πόρων όταν θα τους έχουν περισσότερο ανάγκη.
• Για την πλευρά των εργοδοτών, η μέριμνα για την προστασία του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων τους μέσω των πολλαπλών παροχών και οφελών που συνδέονται με τα Τ.Ε.Α., μπορεί και πρέπει να εντάσσεται στις δράσεις τους στα πλαίσια της εταιρικής κοινωνικής τους ευθύνης, προσφέροντάς τους καταξίωση και σημαντική αναγνώριση μεταξύ των επιχειρήσεων και μέσα στην κοινωνία.
• Για την πλευρά των εργαζομένων, διασφαλίζεται ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των δικαιωμάτων των ασφαλισμένων και ταυτόχρονα η θεμελίωση του δικαιώματός τους στις εισφορές τους από την πρώτη ημέρα.
• Τα Τ.Ε.Α. δεν κινδυνεύουν από νομοθετικές παρεμβάσεις και αλλαγές στο εταιρικό περιβάλλον, γεγονός που συμβάλλει στην εν γένει διασφάλιση ενός ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου προστασίας των δικαιωμάτων των ασφαλισμένων.
• Υπάρχει σαφής και εκ των προτέρων νομικός διαχωρισμός μεταξύ των Τ.Ε.Α. και της χρηματοδοτούσας επιχείρησης, ώστε να διασφαλίζονται τα συμφέροντα των ασφαλισμένων μελών και των δικαιούχων, ακόμα και σε περίπτωση πτώχευσης της εργοδοτικής πλευράς.
• Εξασφαλίζεται νομοθετικά η μεταφορά δικαιωμάτων από ένα Τ.Ε.Α. σε ένα άλλο. Σε αυτή την περίπτωση ο εργαζόμενος, ακόμα και εάν αλλάξει επάγγελμα ή εργοδότη, έχει την δυνατότητα να μεταφέρει τον προσωπικό αποταμιευτικό του λογαριασμό στο Τ.Ε.Α. του νέου του εργοδότη (εφόσον υπάρχει), εναλλακτικά διατηρεί στο ακέραιο τα καταστατικά προβλεπόμενα δικαιώματα των συνταξιοδοτικών του παροχών μέσω του αρχικού Τ.Ε.Α. (εκτός της καταβολής εισφορών από τον πρώην εργοδότη του).
• Στο ως άνω πλαίσιο, η επιλογή ενός εργαζόμενου ο οποίος είναι ασφαλισμένος σε ένα Τ.Ε.Α. να αλλάξει εργοδότη, δεν του αφαιρεί το δικαίωμα να συνεχίσει να αποταμιεύει τις προσωπικές του εισφορές στο Τ.Ε.Α., εφόσον το επιλέξει. Αυτό συμβαίνει καθώς τα Τ.Ε.Α. παρέχουν την δυνατότητα για συνέχιση της ασφάλισης ακόμα και σε περίπτωση διακοπής της εργασιακής σχέσης με τον αρχικό εργοδότη, μέσω της εργασιακής σχέσης με τον οποίο επετεύχθη η ένταξη στο Τ.Ε.Α.
• Εξασφαλίζεται η απευθείας επικοινωνία των ασφαλισμένων με το Τ.Ε.Α. και η δυνατότητα άμεσης ηλεκτρονικής ενημέρωσής τους για την αξία του ατομικού τους λογαριασμού.
• Διέπονται από ένα αυστηρό νομοθετικό και εποπτικό πλαίσιο λειτουργίας και από υψηλό επίπεδο διαφάνειας και λογοδοσίας,
• Εξασφαλίζεται ένα ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο διαφάνειας και λογοδοσίας, ενισχύοντας το αίσθημα ασφάλειας των εργαζομένων/ασφαλισμένων.
• Η ίδρυση και η λειτουργία ενός Τ.Ε.Α. συμβάλλει στην βελτίωση των εργασιακών σχέσεων και στην διατήρηση της εργασιακής ειρήνης, τόσο από την πλευρά των εργοδοτών όσο και από την πλευρά των εργαζομένων. Σε αυτό το πλαίσιο, τα Τ.Ε.Α. μπορούν να αποτελέσουν μια από τις βέλτιστες λύσεις επιβράβευσης των εργαζομένων των επιχειρήσεων ενώ παράλληλα, η ενεργός συμμετοχή των εργαζομένων στις διαδικασίες ίδρυσης ενός Τ.Ε.Α. ισχυροποιεί τους δεσμούς με τον εργοδοτούσα επιχείρηση.
• Παράλληλα, η ίδρυση Τ.Ε.Α. από την πλευρά των εργοδοτών, μπορεί να αποτελέσει μία από τις πιο ισχυρές, έμπρακτες και πρωτοποριακές λύσεις ανταμοιβής των εργαζομένων, που προσφέρουν σε αυτούς προνόμια – πέραν του μισθού – προκειμένου να τους ανταμείψουν για την μακροχρόνια δέσμευση και αφοσίωσή τους προς την επιχείρηση, συμβάλλοντας στην προσέλκυση ταλέντων και στη διατήρηση ενός ικανοποιημένου και παραγωγικού εργατικού δυναμικού.
• Στο πεδίο των φορολογικών πλεονεκτημάτων, τα Τ.Ε.Α., δεδομένου ότι αποτελούν έναν θεσμό που συνδέεται με τον κοινωνικό χαρακτήρα των συνταξιοδοτικών παροχών, προσφέρουν φορολογική έκπτωση για το σύνολο των εισφορών που καταβάλλονται τόσο από την πλευρά των εργαζομένων όσο και από την πλευρά των εργοδοτών, ενώ συνδυάζουν και την φορολογική απαλλαγή στις εφάπαξ καταβολές των παροχών προς τα μέλη τους.

*Ο Χρήστος Π. Νούνης είναι Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α.) και Πρόεδρος Δ.Σ. του Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης του Υπουργείου Οικονομικών (Τ.Ε.Α.-ΥΠ.ΟΙΚ.)

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News